Programma Samen leven

Programma in vogelvlucht

Inleiding

Het programma Samen leven omvat een breed spectrum aan onderwerpen. Het heeft betrekking op samenlevingsopbouw, gezondheid, hulp en ondersteuning, maar ook op onderwijs, werk & inkomen, werkgelegenheid, sport en cultuur. Het is gericht op alle inwoners van alle leeftijden.

Hoofddoel van het programma Samenleving (en het Programma Sociale Kracht 2017-2020) is 'Iedereen doet mee' (participatie);

Alle Houtenaren hebben een veilige plek om te leven, kunnen een zinvol bestaan leiden en nemen naar vermogen volwaardig deel aan de maatschappij. Inclusie is daarbij de rode draad die door het hele programma heen loopt.

De vijf subdoelen zijn:

1. Mensen in Houten zijn duurzaam in staat zelfstandig te functioneren en regie te voeren over hun eigen huishouden.
2. Kinderen en jongeren in Houten groeien op in een stimulerende, gezonde en veilige omgeving.
3. Mensen in Houten kunnen naar vermogen meedoen in de samenleving.
4. Mensen in Houten steunen elkaar en zetten zich in voor hun omgeving.
5. Mensen in Houten hebben gelijke kansen op gezondheid.

In 2018 is geconstateerd dat de kosten op met name Jeugdhulp en Wmo onevenredig hoog stegen. Binnen het Programma Sociale Kracht is daarom vanaf september 2018 focusprioriteit gegeven aan ombuigingsmaatregelen om de kosten weer onder controle te krijgen. Aan dat pakket ombuigingen uit 2018 is in 2019 vooral samengewerkt met het Sociaal Team Houten (onder andere verlengingen GGZ en besparing Wmo hulpmiddelen). Vooral de maatregel waarbij een praktijkondersteuner GGZ werd ingezet om huisartsen te ondersteunen was succesvol en leidde tot lager gebruik van specialistische GGZ in het betreffende EMC.
Toch bleek het totaal effect van deze maatregelen onvoldoende en stegen de tekorten. Om die reden is in 2019 gewerkt aan een aanvullende set ombuigingsmaatregelen die is aangekondigd in de perspectiefnota 2020 en door de raad is goedgekeurd in de begroting 2020. Deze ombuigingsmaatregelen zijn tot stand gekomen na uitgebreide consultatie van externe adviseurs, zoals bureau Radar, de visitatiecommissie VNG en Adri van Montfoort (strategisch adviseur Jeugdhulp). Focus ligt hierbij op het grip krijgen op verwijzers, verzakelijking en het sturen op volumes.

Effectindicator:

Behaalde maatschappelijke doelen

Maatschappelijke effecten

Houten scoort over het algemeen goed als het gaat om de ‘sociale kracht’ van inwoners. Het verschil met vorige metingen is klein. Het voorzieningenniveau blijft hoog, de dienstverlening is bovengemiddeld en het is veilig in Houten. Dat blijkt uit de Monitor Sociale Kracht 2018. Daarin is onderzocht hoe het is gesteld met (financiële) zelfredzaamheid, participatie, eenzaamheid, leefbaarheid, veiligheid en de sociale samenhang in de buurt. Ruim 700 inwoners deden mee aan het onderzoek.
In vergelijking tot voorgaande jaren zien we op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen. Leefbaarheid en veiligheid nemen de afgelopen jaren gestaag toe. De financiële zelfredzaamheid van inwoners ligt - na herstel van de recessie - blijvend op een hoger niveau. De zelfredzaamheid en de sociale samenhang zijn al jaren stabiel. De participatie aan de samenleving is licht verbeterd. Als het gaat om het geven van hulp dicht bij huis, aan buren, dan scoort Houten echter lager dan het landelijke gemiddelde.
De uitkomsten van het onderzoek worden betrokken bij  de Sociale Koers 2020-2023 en de Ruimtelijke Koers. Naar verwachting staan deze nieuwe koersen voor de zomer 2020 op de agenda van de gemeenteraad.

Prestaties

In de begroting zijn diverse prestatie-indicatoren opgenomen. Onderstaand wordt schematisch weergegeven welk percentage van de geplande kwalitatieve prestatie-indicatoren is gerealiseerd:

Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt is 86% gerealiseerd. Dit wordt hieronder nader toegelicht.

Gerealiseerde prestaties

Een belangrijke stap die we in het deelprogramma Toegang en transformatie hebben gezet is het opstellen van het integraal beleidskader Sociale Koers. Hierbij is samengewerkt met onze maatschappelijke partners, zorgaanbieders en de inwoners van Houten. De definitieve versie zal in het tweede kwartaal 2020 worden voorgelegd aan de raad.
In het deelprogramma Jeugd en onderwijs is veel tijd en aandacht geïnvesteerd in diverse samenwerkingsverbanden. Er zijn goede afspraken gemaakt tussen scholen en hulpverleningsinstanties, waarbij rollen en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. Door de regionale samenwerking zijn successen geboekt in de aanpak van thuiszitters.
Binnen het deelprogramma Wmo zijn grote stappen gezet in het project Sterke Buurten. Ook mantelzorgers hebben we veel aandacht gegeven wat heeft geleid tot een toename van het aantal mantelzorgwaarderingen en een uitbreiding van het aanbod lotgenotencontact.
Binnen het deelprogramma Werk is de Houtense Werktafel een belangrijke en succesvolle ontwikkeling. Ondanks de vertraging, hopen we dat de pilot Houtense Werkplaats in 2020 een succes blijkt te zijn.
Voor wat betreft het deelprogramma Inkomen kunnen we stellen dat we in 2019 goed in staat zijn geweest onze doelgroep te bereiken en gebruik te laten maken van de diverse voorzieningen.
Ook het deelprogramma Sport en gezondheid was succesvol. Alle doelstellingen zijn gehaald waarbij met name opvalt dat we er goed in slagen het gedifferentieerde sportaanbod bij de verschillende doelgroepen te laten landen.
Bij Kunst en cultuur moet het communicatieplan voor het  jeugdcultuurfonds nog opgezet worden, maar overtreft het bereik van dit fonds nu al de raming.

Niet gerealiseerde prestaties

De belangrijkste indicator die eind 2019 op rood staat, is die van de financiën voor jeugdhulp en Wmo. Voor een deel gaat het hier om autonome groei, waar gemeentelijk beleid nauwelijks op invloed van is. Een ander deel is wel beïnvloedbaar en daar zijn extra ombuigingsmaatregelen voor geformuleerd. Het implementeren van de ombuigingsmaatregelen uit 2018 kostte veel tijd. Ook bleek dat de gemeente bij deze implementatie afhankelijk was van partners als het Sociaal Team Houten en besluitvorming op Lekstroomniveau voor de inzet van RBL. Zo is de invoering van een andere bekostigingsmodel dan de huidige PxQ nog steeds een discussiepunt binnen de Lekstroom gemeentes. Zoals in de inleiding al is genoemd is de ondersteuning door de POH/GGZ wel succesvol geweest. Deze ondersteuning zal ook geboden gaan worden aan alle EMC’s in Houten. Door de besluitvorming over de extra ombuigingsmaatregelen in 2019 is het verschijnen van het nieuwe programma Sociale Koers vertraagd en staat deze nu gepland voor behandeling in de raad in het tweede kwartaal 2020. In de nieuwe Sociale Koers zal een samenhangend beleid worden voorgesteld van inhoudelijke (preventieve) maatregelen en maatregelen om de kosten te beheersen.

Hoe hebben de gerealiseerde prestaties bijgedragen aan de beoogde maatschappelijke effecten?

Er is in 2019 veel gedaan aan zelfredzaamheid en participatie. Voorbeelden hiervan zijn het project de Houtense Werktafel; het project Sterke Buurten (met integrale aandacht voor het centrum), de doorontwikkeling van het sociaal team (onder andere professionalisering); buurtgezinnen; de Houtense Routes waarin de verbinding tussen formele en informele zorg wordt gelegd.

Samenvattend kunnen we stellen dat we goed op koers zitten voor wat betreft de transformatie in het sociaal domein, maar dat we ook nog substantiële stappen hebben te zetten. De financiële tekorten hebben bovendien geleid tot een set ombuigingsmaatregelen, om ervoor te zorgen dat we de schaarse middelen zodanig inzetten, dat we ook op termijn passende ondersteuning kunnen blijven bieden.